VERGİ HUKUKU
Vergi hukuku, kamu hukukunun alt başlıklarından birini oluşturan hukuki disiplindir. Vergi hukuku devletin mali faaliyetlerinin hukuki yönünü inceler. Vergi yükümlülüklerinden kaynaklı hukuki işlemler vergi hukukunun konusunu oluşturur. Devlet ve vatandaşlar arasındaki vergi ilişkisi ve vatandaşların vergi yükümlülükleri bu alanda incelenir.
Vergi hukuku konularına göre farklı alt başlıklar halinde incelenebilir:
- Vergi Usul Hukuku
- Vergi Ceza Hukuku,
- Vergi İcra Hukuku,
- Vergi Yargı Kanunu,
- Uluslararası Vergi Hukuku.
Vergi; Vatandaşlık ödevleri arasındadır. Verginin niteliği Anayasa’nın 73. maddesinde düzenlenmiştir. İlgili hükümde; “Herkes kamu giderlerine karşılamak üzere kendini yükümlü saymak zorundadır.” denilerek vergi ödemenin vatandaşların bir ödevi olduğu açıklanmaktadır. Vatandaşlar, aldığı hizmetler karşılığında devlete vergi vermekle yükümlüdür. Vergi ödemekle yükümlü kişilere vergi mükellefi adı verilir. Vergi mükellefi olarak belirlenen kişilerin ilgili yasal hükümler gereğince ödemekle yükümlü oldukları vergileri ödemesi gerekir. Vergi mükellefleri tahakkuk eden miktardaki vergiyi belirtilen süre içinde ödemelidir. Vadesinde ödenmeyen vergiler için vergi dairesi mükellefe resmi yazı ile bilgilendirme yapar. Yazılı bildirime rağmen vergi ödemesi yapılmazsa mükellef çeşitli yaptırımlara maruz kalır. Verilen süre içerisinde ödenmeyen vergi yasal faizi ile birlikte vergi mükellefinden tahsil edilir. Vergi borcundan dolayı özgürlüğü bağlayıcı cezalar verilmez ancak vergi dairesi, vergi borcunu icra yoluyla tahsil edebilir. Bu durumlarda vergi mükellefi ile vergi dairesi arasında yaşanabilecek tüm uyuşmazlıklar vergi hukukunun konusunu oluşturur. Borçtan kaynaklı olarak cezai yaptırımlar uygulanmasa da vergi uyuşmazlıklarının bir kısmı ceza hukukunun da konusu olur. Vergi ceza hukuku, vergi yükümlüsü kişilerin ödeme aşamasında suç niteliğinde sorunlar yaratması, vergiyi oluşturan durumların ortadan kaldırılması, usulsüzlük gibi konuları inceler. Bu gibi durumlar ceza hukukunun kapsamına girer ve suç teşkil eden eylemlerin failleri kanunda öngörülen cezai yaptırımlar ile karşı karşıya kalabilir.
“Vergi davası açmak için şartlar nelerdir?” sorusu sıklıkla araştırılır. Vergi uyuşmazlıklarından kaynaklı olarak dava açılmadan önce vergi dairesine yazılı başvuru yapmak süreci hızlandırabilir. Vergi dairesi ve vatandaş arasında yaşanan uyuşmazlıkların çoğu sözlü veya yazılı başvuru yoluyla çözümlenebilir. Vergi davası açabilmek için kanunda öngörülen bazı şartlar bulunur. Bu şarlar: Dava konusu:(1) Madde 378 – (Değişik: 23/6/1982-2686/51 md.) Vergi mahkemesinde dava açabilmek için verginin tarh edilmesi, cezanın kesilmesi, tadilat ve takdir komisyonları kararlarının tebliğ edilmiş olması; tevkif yoluyla alınan vergilerde istihkak sahiplerine ödemenin yapılmış ve ödemeyi yapan tarafından verginin kesilmiş olması lazımdır.
- Verginin tarh edilmiş olması
- Ceza var ise kesilmiş olması,
- Tadilat takdir komisyonları kararlarının tebliğ edilmiş olması.
- Tevkif yoluyla alınan vergilerde istihkak sahiplerine ödemenin yapılmış ve ödemeyi yapan tarafından verginin kesilmiş olmasıdır.
Kanun hükmü ayrıca şunu düzenler:Mükellefler beyan ettikleri matrahlara ve bu matrahlar üzerinden tarh edilen vergilere karşı dava açamazlar. Bu Kanunun vergi hatalarına ait hükümleri mahfuzdur. Vergi Mahkemelerinde yapılacak duruşmalarda, iddia ve savunmanın gerekli kıldığı hallerde, mahkeme vergi davasına konu olan tarhiyatın dayanağı incelemeyi yapmış bulunan inceleme elemanları ile, mükellefin duruşmada hazır bulundurduğu mali müşaviri veya muhasebecisini de dinler.
Vergi uyuşmazlıkları yaşanmadan önce koruyucu ve önleyici avukatlık hizmeti alarak olası problemlerin önüne geçebilirsiniz. Vergi mükellefleri sürecin hukuki boyutu hakkında detaylı bilgi alarak idare ile yaşanabilecek problemleri önleyebilir. Vergilendirme süreci, verginin hukuki boyutu, vergi hukukundan kaynaklı uyuşmazlıkların çözümü gibi konularda Av.Umut UĞUR hukuk büromuza ulaşarak profesyonel hukuki danışmanlık hizmeti alabilirsiniz.